جنگا یا برج هیجان،بازی یک مادر خلاق و چگونگی پیدایش آن

جنگا و تاریخچه آن

در ۱۸ دسامبر سال ۱۹۵۵، در آفریقا و دارالسلام تانزانیا، دختری چشم به جهان گشود که جهان سرگرمی و اوقات فراغت را دچار یک تحول بسیار عظیم کرد! لسلی اسکات (Leslie Scott) سازنده بازی جنگا، که امروزه در ایران آن را بیشتر با نام «برج هیجان» می شناسند، در سال ۱۹۸۰، در حالی که با خانواده خود به دنبال یک سرگرمی نوین و خلاقانه بود، این بازی را ابداع کرد و در ژانویه سال ۱۹۸۳ موفق شد که کار خود را در نمایشگاه اسباب بازی لندن در معرض فروش گذاشت و توانست از این امر چیزی نزدیک به ۵۰ میلیون نسخه از آن را در سراسر دنیا به فروش برساند.

چرا؟! منظور این است که جنگا مگر چه چیز خاصی در خود داشت که امروزه توانسته دومین بازی پر فروش در دنیا باشد؟ آن هم بازی که تنها چند قطعه بلوک چوبی روی هم سوار شده تشکیلش می دهند!

خب شاید بهتر باشد همه چیز را از اول شروع کنیم ... اینکه اصلا بازی جنگا چیست و به چه معنایی است؟

جنگا در زبان سواحیلی به معنای «سازه» یا «ساختن یک چیز» است و همانطور که از معنی اش مشخص است، این بازی شامل ۴۸ قطعه یا بلوک چوبی است که دقیقا طول هر بلوک ۳ برابر عرض و ضخامتش نیز یک پنجم طول آن می باشد؛ بلوک های چوبی ما به صورت افقی و عمودی روی هم سوار می شوند تا وظیفه خود، که ساختن یک برج نمای 18 طبقه است را به خوبی انجام دهند. به عبارتی دیگر، این به اصطلاح برج، باید 18 طبقه باشد و در هر طبقه، 3 بلوک وجود داشته باشد؛ بلوک ها نیز باید یک ردیف افقی و یک ردیف عمودی تشکیل دهند.

در بازی جنگا، یک سری قوانین وجود دارد که در حین سادگی، بازی را برای بازیکنان سخت تر می کند! تعداد بازیکنان برای این بازی محدودیت آنچنانی ندارد؛ حتی در یک سری شرایط می توان این بازی را به تنهایی پیش برد اما اگر بخواهیم بازی اصولی را تشریح کنیم اینگونه است که:

۱ـ بعد از چیده شدن جنگا، باید تعیین کنیم که چه کسی باید بازی را آغاز کند؛ برای این موضوع دو روش وجود دارد، اول این که همان کسی که برج را می چیند، شروع کننده باشد و روش دوم نیز آن است که با استفاده از تاس مشخص کنیم؛ یعنی مانند بازی «منچ»، هر که زودتر عدد ۶ بیاورد، مجاز است که شروع کننده بازی باشد.

۲ـ بازیکن ها به جز سه ردیف اول بالای برج، می توانند هر بلوکی را که بخواهند بردارند و به صورت عمودی ـ افقی بالای برج روی هم بگذارند.

۳ـ گاهاً در انتخاب بلوک، می توان از تاس ها نیز کمک گرفت و عددی که روی بلوک ها حک شده اند را به طور کاملا اتفاقی انتخاب کرد.

۴ـ اگر بازیکنی به یکی از بلوک ها دست زد اما بعد به سراغ بلوک دیگری رفت، حتما حتما باید بلوکی که لمس کرده را صاف کرده و به حالت اول در بیاورد.

۵ـ بازنده کسی است که در هنگام برداشتن بلوک، برج را خراب کند و مجازاتش نیز این است که برج را دوباره بسازد.

۶ـ بازیکنان فقط و فقط با یک دست مجاز به برداشتن بلوک ها هستند.

با این اوصاف جنگا باید یک دلیلی داشته باشد که به آن (برج هیجان) گفته شود ... اینطور نیست؟! خب، در این بازی شانس دخیل نیست، تنها چیزی که می تواند برنده را از بازنده جدا کند، دقت عمل و تمرکز است؛ یعنی چالشی بین تمرکز و قدرت تصمیم گیری ذهن افراد است. موضوع بعدی که اهمیت بسزایی دارد، هماهنگی چشم و دست بازیکنان است. حریف اصلی هر بازیکن نیز، به جز بقیه بازیکنان، نیروی گرانش زمین است!

هیجان نیز در این بازی زمانی به اوج خودش می رسد که شما متوجه شوید همه بلوک های این برج چوبی، با یکدیگر فرق دارند و هیچ کدام از آن ها یکسان و دقیق نیستند و بله! این یک رویداد عمدی است؛ چرا که همین موضوع سبب می شود درگیری بین ذهن و جسم بازیکنان بیشتر شود و این بازی چالش برانگیز تر از قبل باشد.

حالا شاید باز هم برایتان سوال شود که همین؟! این همه جنجال فقط بخاطر یک بازی هیجان انگیز؟ خب صدتای دیگر بازی در دنیا وجود دارد که از این هم حتی می توانند هیجان انگیز تر باشد!

قابل ذکر است که این بازی فوایدی بی شمار دارد که اگر به این بنده حقیر اجازه دهید، برایتان بازگویی خواهم کرد:

۱ـ این بازی برای کودکان دلبند شما می تواند یک بازی به شدت مفید باشد؛ یک آموزش ساده و اولیه اما مهم از مفاهیم مهندسی.

۲ـ کودک از طریق این بازی می تواند با همسالان خود، ارتباط خود را تقویت کند.

۳ـ یادگیری استراتژی خاص خود برای پیروزی را از طریق این بازی داشته باشند؛ یعنی بعد از چندین دفعه برد و باخت، کودک شما به این نتیجه می رسد که هرچه حرکاتش با تفکر و دقت عمل بیشتری باشد، احتمال برنده شدنش نیز بالاتر می رود. تمامی این ها باعث شده است که در بسیاری از مدارس سراسر دنیا، معلمان از این بازی برای تدریس خود استفاده کنند.

اگر هنوز هم آن قدر که باید تحت تاثیر قرار نگرفته اید، باید بگویم که جنگا تنها برای کودکان مفید و آموزنده نیست؛ خیلی از روانشناسان معتقد هستند که با بهره گیری از این بازی، به می توان کنترل بیشتری بر روی احساسات هیجانی داشت! و یا حتی می توان از آلزایمر افراد مسن تا حد قابل توجهی جلوگیری کرد. دانشمندان هم ثابت کرده اند که تا هفتاد درصد افراد موفق با استفاده از تلاش و پشتکار به موفقیت رسیده اند و جنگای قهرمان ما هم ظاهرا در تقویت پشتکار نقش موثری دارد!

از قطعات این بازی حتی می شود برای بازی های دیگری هم استفاده کرد؛ با اندکی خلاقیت و استعداد، می توانید از بلوک های این بازی برای خانه سازی، دومینو و خیلی چیز های دیگر استفاده کنید.

از دیگر فواید این بازی می توان به این موضوع اشاره کرد که جنگا نه ملیت و نژاد خاصی را می شناسد و نه با کلیشه های جنسیتی سر و کاری دارد! مثلا شما فرض کنید که با چند نفر دیگر که ملیتشان با شما یکی نیست و از قضا زبان همدیگر را هم بلد نیستید، می خواهید یک بازی انجام دهید...خب، چه بازی بهتر از جنگا؟!

با استفاده از این بازی، هم می توان با خانواده سرگرم شد، هم دوستان و آشنایان و هم خود فرد به تنهایی و فقط با کمی مهارت و خلاقیت می تواند ساعت ها یک اوقات فراغت سالم را برای خودش بسازد. همچنین هر ساله مسابقات بسیاری در سر تا سر برگزار می شود (من جمله انگلستان، آمریکا و حتی کشور های آسیایی) که بازی جنگا نیز در آن جای می گیرد و شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید در سال ۱۹۸۵، شخصی به نام رابرت گربلر توانست رکورد دار مسابقات جنگا شود؛ وی توانست با چهل سری کامل از جنگا به همراه دو قطعه اضافه، مرتفع ترین برج را بسازد!

نکته بعدی و آخر که باید بدانید، این است که در ابتدای ساخت جنگا، قطعات استفاده شده، ۴۸ تا بوده است؛ اما بعد ها به ۵۴ عدد تغییر پیدا می کند...خانم لسلی اسکات در جواب سوالات بسیاری که در برابر این حرکت، کنجکاو شده بودند، گفت:

"دلیل خاصی ندارد اما در زمان انجام این کار، مطمئن بوده ام که این حرکت بر هیجان هنگام بازی خواهد افزود؛ چرا که از نظرم چالش بر انگیز تر و سخت تر خواهد شد!"

در هر صورت، با توجه به اسم و رسم و محبوبیتی که این بازی تا کنون کسب کرده است، آنقدر ها هم اشتباه نکرده است!

امروزه در اکثر فروشگاه های مجازی و غیر مجازی، می توان انواع مختلف و متنوعی از بازی جنگا را خریداری نمود...حتی نمونه هایی که به جای چوب بی رنگ و رو و کلاسیک قدیمی، رنگا رنگ هستند و جنس آن ها نیز پلاستیکی است و بیشتر مناسب سنین کوچک تر و خردسال است؛ اما من همیشه معتقد هستم که این چیز ها سلیقه ایست و ربطی به سن و سال افراد ندارد!

 در هر صورت، انتخاب شما چیست؟!