بردگیم، تاریخچه و تاثیر آن در دنیای گذشته و تمدن ها

۲۸ بهمن ۱۴۰۲ بازی بازی های قدیمی ، بازی فکری ، بردگیم ، بازی رو میزی ، بردگیم باستانی

بردگیم (board game) چیست؟ تا به حال چیزی راجع به آن شنیده اید؟!

بردگیم، یا به فارسی (بازی های رومیزی) از آنچه که فکرش را کنید قدیمی تر هستند و در تمدن های مختلف وجود داشتند، در کل بسیار ارزشمند تر از آن چیزی هستند که به‌نظر می‌رسند.

تاس و مهره گیم برد

بردگیم‌ها، 3 جزء جدا نشدنی دارند؛ صفحه و تاس و مهره.

منچ، مار و پله و تخته نرد و بسیاری از بازی‌ های دیگری که شناخته تر شده هستند، جزیی از برد گیم ها به حساب می‌آیند.

بردگیم ها به چند دسته تقسیم می‌شوند:

1-آموزشی، که بیشتر برای کودکان کاربرد دارند و طراحی می‌شوند.

2-اقتصادی، که شبیه سازی شده از روی دنیای واقعی و اقتصادی هستند. مانند؛ بازی مونوپولی.

3-فکری، که بیشتر در آن باید از قدرت فکری و ذهنی استفاده کرد؛ مانند بازی راز جنگل.

4-معمایی، که شامل بازی هایی می شود که همانطور که از اسمش مشخص است، بحث یک معما و تامل در میان است.

بردگیم مونوپولی

نکته ای که وجود دارد این است که متاسفانه در حال حاضر بازی های مجازی و تلفن های همراه، مجالی برای بردگیم ها نگذاشته است.

با این شرایط اقتصادی و اجتماعی هم که خنده ای بر روی لب هایمان باقی نمانده است!

در این عصر جدید، اکثریت کودکان، نوجوانان و بزرگسالان آنقدر غرق در فضای مجازی و بازی های رایانه ای شده اند که دیگر حتی بازی های رومیزی و بردگیم ها را نه کسی می شناسد و نه به یاد می آورد، غافل از اینکه همین بازی های به اصطلاح ساده چقدر می توانند مفید باشند.

اما قبل از آن که بخواهیم راجع به فواید بیشتر بردگیم ها صحبت کنیم، بد نیست سری به تاریخچه آن بزنیم.

جایگزین شدن بازی های رایانه ای به جای بردگیم

تاریخچه بردگیم ها به 5 هزار سال پیش باز می گردد، یعنی به دربار پادشاهی فراعنه مصر! در بررسی اسناد تاریخی متوجه شدند که در زمان فراعنه مصر و در بین امپراطوری های بزرگ تاریخ، از بردگیم ها به عنوان سرگرمی استفاده شده است و حتی در هنگام مومیایی کردن بسیاری از فراعنه در کنار قبر هایشان، بردگیم ها نیز دفن می شدند؛ چرا که معتقد بودند اقبال خدایان به فرمانروای فقید صورت می گیرد.

قدیمی ترین بازی رومیزی کشف شده به 3100 سال پیش از میلاد مسیح بر می گردد که نام آن (سنت) بوده و در مقبره های اولین سلسله های پادشاهی در مصر یافت شده است.

بردگیم ها در دوران مصر باستان

بازی دیگر، با نام (بازی سلطنتی اور) بود که با چوب و صدف در گورستان سلطنتی واقع در جنوب عراق کشف شده است و قدمت آن نیز به 2600 سال پیش باز می گردد. معروف ترین بردگیم که خود ایرانیان با توجه به تفکر و هوش خود طراحی نمودند، بازی (تخته نرد) بود که محال است حداقل تا به حال اسم را نشنیده باشید؛ تاریخچه پیدایش این بازی به رویارویی پادشاه ایران زمین (انوشیروان خسرو) و پادشاه هندوستان (دیور سام بزرگ) است.

بردگیم اور

دیور سام که به دنبال ارزیابی هوش مردمان ایران بود و البته نشان دادن برتری کشورش، (تخت ریتوس) مخصوص خویش را فرستاد به همراه شطرنجی با مهره های یاقوتی و زمرد، به سمت سرزمین پارس فرستاد.

وی در نامه ای پادشاه ایران را مورد خطاب قرار می دهد و او را به چالش می کشد با این عنوان که طرز بازی شطرنج را بیابید اما اگر نتوانید، باید به ما خراج دهید!

شاهنشاه ایران از دیور سام 40 روز زمان می خواهد، اما موفق به پیدا کردن روش صحیح بازی شطرنج نمی شود و می خواهد خبر شکست خویش را اعلام کند، اما در کمال تعجب، وزیر جوان ایرانی با نام (بزرگمهر) موفق می شود شیوه این بازی را بیابد.

پس از آن، دیور سام و انوشیروان خسرو در رقابتی که در 3 مرحله طراحی شده بود، شاهنشاه ایران موفق شد که پادشاه هندوستان را شکست دهد.

شطرنج

بازی بردگیم دیگری که در ایران باستان وجود داشته است، بازی (تخته نرد) بوده است که در شهر سوخته زاهدان یافت شده است و دلیل این بازی نیز به اصالت ایرانیان باز می گردد؛ برخی معتقد هستند که بازی تخته نرد مربوط به زمان سلسله ساسانی یا همان (اردشیر بزرگ) بر می گردد؛ پس به همین دلیل، برخی نیز به آن (نردشیر) می گویند.

تخته نرد

و اینگونه شد که بردگیم ها به دل جامعه توانستند راه پیدا کنند. نا گفته نماند که اکثریت خانواده های پولدار و شاهنشاهی بودند که حق استفاده از این بردگیم ها را داشتند، اما با گذشت زمان بین مردم عادی نیز رواج پیدا کرد.

هم اکنون ما شاهد بازی های بردگیم و رو میزی بیشتری هستیم؛ بازی های بردگیم همانطور که گفتیم از زمان های خیلی قدیم رواج داشتند و تاریخچه منحصر به فرد خودشون رو دارند؛ ولی توی دنیای مدرن، این بازی ها آپدیت تر شدند.

خیلی از بردگیم های جدید، مدرنیته شده بازی های قدیمی تر هستند؛ یعنی اون بازی های ساده را به شکلی خلاقانه، خیلی چیز ها به آن اضافه کردند و یا گسترش دادند، یکسری از جزئیاتش را تغییر دادند.

به عنوان مثال، می توان به بازی UNO اشاره کرد؛ نخستین بار در سال 1971، توسط شخصی با نام (مرلی رابینز) طراحی شد.

اونو، از روی یک بازی اروپایی با نام (مائو-مائو) طراحی شده است. نکته قابل توجه در این بازی این است که برعکس تمامی بازی های دیگر، که شما قالبا باید چیزی به دست آورید و یا امتیاز بیشتری جمع آوری کنید تا برنده بازی به حساب بیایید، در این بازی باید از شر کارت های داخل دستتان راحت شوید تا برنده بازی محسوب شوید!

بردگیم اونو

اگر بخواهیم مثال دیگری برایتان بیاوریم، می توانیم به بازی (زیر خاکی) اشاره کنیم که اقتباسی است از بازی Dead Man`s Draw؛ در این بازی بازیکنان باید تا جایی که می توانند و قوانین بازی به آن ها اجازه می دهد، امتیاز جمع آوری کنند.

یعنی باید تعدادی کارت بردارند و این کار را تا زمانی که یکی از بازیکنان کارت تکراری بردارد ادامه دهند؛ چرا که زمانی که این اتفاق می افتد، بازیکنی که کارت تکراری برداشته است، بازنده محسوب می شود!

بردگیم زیرخاکی

حال بهتر است برگردیم به مبحث اصلی، یعنی فواید بازی بردگیم.

شاید بازی های آنلاین و رایانه ای از نظر گرافیکی از جذابیت بیشتری برخوردار باشند، اما واقعا چه چیزی می توانند به کودکان ما آموزش بدهند و چه چیز هایی به ما می افزایند؟! در مقابل، خیلی از بازی های فکری و خلاقانه که حداقل می توانند باعث پویایی و خلاقیت در کودکان و صمیمیت بیشتر خانواده ها، دوستان و آشنایان بشوند.

هرچند اجباری در کار نباید باشد و از نظر خیلی ها، این موضوعات می توانند سلیقه ای باشند؛ اما بد نیست که گاها، حداقل به یاد ایام قدیم که هنوز دنیای تکنولوژی در کار نبوده است و تنها سرگرمی و اوقات فراغت جامعه به همین دورهمی ها و بازی های بردگیم کفایت پیدا می کرد، ما نیز محض تنوع به سراغ بردگیم ها برویم!